Wat is DMX? Alles wat je wilt weten over lichtshows

Als je ooit hebt staan kijken naar een professionele lichtshow waar alle lichten en FX perfect synchroon liepen, alle movingheads tot de rookmachines werken met elkaar samen. In dit geval, heb je dan in feite DMX (Digital Multiplex) live aan het werk gezien! Maar wat is DMX nu precies, en waarom is het standaard in lichtsturing in entertainment, voor DJ’s én evenementen? Vandaag krijg jij hier antwoord op, en ontvang je tips over de beste DMX controllers, DMX software en algemeen gebruik.

Inhoud

• Wat betekent DMX en wat is het?
• Hoe werkt DMX?
• Hoe stel je DMX adressen en kanalen in?
• Wat kun je met DMX allemaal aansturen?
• DMX software: Via laptop & USB
• Draadloze DMX, hoe werkt dat?
• Belangrijke DMX termen die je moet weten
• De beste DMX voor beginners

Wat betekent DMX en wat is het?

Een DMX staat voor Digital Multiplex, en is in feite een 'digitale communicatieprotocol' waarmee je verschillende lichteffecten, spots, special FX en machines in één controller perfect kunt aansturen. Oorspronkelijk is deze protocol ontwikkeld in de jaren 80 om losse lichtsturing te vervangen in theater, horeca en eventwereld met één universeel apparaat. Het is vrij simpel: je hebt één centrale DMX kabel, dit is meestal een XLR kabel met DMX compatibiliteit, die al je lichtapparaten in serie met elkaar koppelt. Via een DMX controller stuurt het protocol via deze kabel uit naar elk apparaat op een eigen DMX adres.

Hoe werkt DMX?

Over het algemeen gebruik je tegenwoordig een lichtcontroller of laptop met DMX software zoals Lightrider en Sunlite, aangesloten met een kabel of draadloos aangestuurd, aan een eerste apparaat in de serie. Via dit apparaat maak je een zogenaamde 'daisy chain' naar het volgende apparaat met de DMX in/out. Zo kunnen in feite honderden lampen, rookmachines, FX of accessoires aansluiten op jouw controller en tegelijkertijd aansturen! Ieder aangesloten apparaat krijgt vervolgens een uniek 'DMX adres' toegewezen, en dit is het startpunt van een apparaat binnen jouw DMX netwerk. Elk apparaat reageert vervolgens op een aantal kanalen, waarbij ieder kanaal staat voor een bepaalde functie, zoals:

• Dimmen
• Kleur kiezen
• Rotatiesnelheid of beweging
• Speciale effecten aanzetten

Hoe stel je DMX adressen en kanalen in?

Programmeren van DMX is in principe niet moeilijk, maar wel een gevalletje 'je moet weten hoe het werkt'. Je bepaalt per lichtapparaat een 'startadres'. Het eerste apparaat, bijvoorbeeld een lamp, zet je op D001 (dit is dan jouw kanaal 1). Heeft deze lamp dan 8 kanalen? Dan start je de volgende lamp in jouw serie/opstelling op D009. In principe tel je dus het aantal kanalen van elk apparaat op bij het vorige startadres om altijd een uniek adres te kunnen geven. Elke extra fixture krijgt zo een eigen optelsom aan kanalen, zo bouw je een netwerk dat precies reageert op jouw instellingen in je DMX.

Wat kun je met DMX allemaal aansturen?

Het mooie van DMX is dat je vrijwel elk lichteffect dat DMX ondersteunt kunt aansturen. Zo kun je de meest populaire devices in een lichtshow gebruiken in jouw drive-in show, café, theater of event:

• Movingheads
• LED spots, parren en bars
• FX Hardware zoals: Rookmachines, Sneeuwmachines, Magic FX etc.
• Lasers
• Uplights
• Pyrotechniek zoals sparkulars, drop FX en meer.

DMX software: Via laptop & USB

Naast fysieke DMX consoles bestaan er tegenwoordig ook DMX software zoals Sunlite of Daslight Light Rider. Dit gaat meestal via een USB interface die je aansluit op je laptop of computer. Je kan binnen deze softwares complete lichtshows bouwen, scènes en chases opslaan. Dit zijn vooraf ingestelde reeksen die achter elkaar afgespeeld worden, zodat je niet telkens live hoeft aan te sturen. Deze scènes kan je altijd aanpassen, maar je bespaart jezelf een hoop hoofdpijn en tijd op deze manier. Deze techniek is populair in vaste installaties zoals bars, cafés en horeca, maar ook drive-in DJ's festivals en evenementen. Naast dat dit al veel flexibiliteit geeft voor DJ's, werkt DMX software ook overzichtelijk bij grotere aantallen fixtures, wat gebruikelijk is bij grotere schaal producties. Je ziet direct per apparaat welk kanaal en adres gebruikt wordt, en opslaan of inladen doe je met één klik heel gemakkelijk.

Draadloze DMX, hoe werkt dat?

Voor de installaties waar kabels wat minder praktisch zijn, zoals grote zalen, bruiloften of alles wat een snelle opbouw nodig heeft, is draadloze DMX een geweldige optie. Dit signaal werkt net als bij gewone DMX maar dan via radiogolven direct naar je showtapparatuur. Elk eindapparaat heeft een ontvanger / receiver nodig, zoals de Beamz BBP W-DMX. Met deze zender / ontvanger stuur je tot wel 400 meter signaal, dus je kan een redelijk verspreide set neerzetten in de zaal. Let wel op: draadloze DMX is superhandig op drive-in show schaal, maar bij grote festivals lopen technici liever geen risico op wifi-interference, dus daar blijven tot op heden kabels wel de standaard.

Belangrijke DMX termen die je moet weten

Hieronder vind je een aantal termen die je ongetwijfeld tegen zal gaan komen als je met DMX wil werken. Ze lijken ingewikkeld, maar vreest niet, je hebt ze sneller dan je denkt onder de knie.

• Fixture = elk apparaat dat je via DMX aanstuurt
• Startadres = het kanaal waar een apparaat begint met luisteren
• DMX kanaal = elk kanaal regelt een functie van een apparaat, met max. 512 kanalen per universum
• Scènes = een opgeslagen stand van je lichteffecten, op te roepen via je controller / software
• Chases = het afspelen van meerdere scènes achter elkaar

De beste DMX controller voor beginners

Is het begrip DMX nieuw voor jou, en weet je nog niet zo goed waar je moet beginnen? Dan hebben wij een aantal controllers uitgekozen waarmee je snel op weg kan! De prijzen van DMX controllers lopen soms duizenden euro's uiteen, dus kan het al snel vrij overweldigend om een keuze te maken voor beginners. Wij merken dat de Wolfmix DMX controller steeds populairder wordt onder de beginner en semi-professional, omdat je deze standalone kan gebruiken en lekker overzichtelijk is. Verder zou je kunnen overwegen om de Beamz DMX-192S te gebruiken, waarmee je 192 kanalen aan kan sturen voor een aantrekkelijke prijs. Als tegenhanger kan je ook kiezen voor de EUROLITE DMX Operator 240, al heb je wel wat minder kanelen.

Kom je er toch niet helemaal uit? Dan hebben we ook een aantal cursussen en lessen die je bij Dutch DJ Equipment kan volgen, van beginner tot gevorderde. Zo kan je kiezen uit een cursus:

• DMX cursus voor beginners
• Cursus Wolfmix programmeren
• Sunlite DMX programmeren dagcursus
• Cursus Lightrider DMX

En mocht je meer advies over DMX willen, dan kan je altijd langskomen in onze showroom in Wezep, waar je altijd verzekerd bent van expert kennis en een goede bak koffie. Je kan ons ook altijd bereiken op [email protected] of per telefoon op 038-2022662.